Voorzitter, dan de inhoud van het stuk. Op dit gebied kan ik de gedeputeerde helaas geen compliment geven. Het voorliggende stuk is een verdere uitwerking van de contournota van enige tijd geleden, waarbij de PVV tegen heeft gestemd. Niet zozeer van de subsidies richting kunst en cultuur, maar vanwege met name de verdeling tussen de verschillende deelonderwerpen. Wij zijn van mening dat met name het erfgoed er relatief slecht vanaf komt.
Daarnaast speelt er nog wat anders voorzitter, en dat is meer een principekwestie. Waar aan de ene kant de linker partijen er heilig van overtuigd zijn dat kunst en cultuur iets is waar de provincie tientallen miljoenen in moet investeren, vind de PVV dat dit juist niet het geval moet zijn. Cultuur zit in de mensen, zit in gebouwen, zit in kunstenaars en zit vrijwel niet in geld. Daarmee bedoel ik concreet dat met name kunst en cultuur twee onderwerpen zijn die je niet moet sturen, dan wel onderhouden, met gemeenschapsgeld. Bovendien, als het dan al gebeurt, moet dit gebeuren door de overheidslaag die het dichtst bij de mensen staat. En dat zijn de gemeenten.
Voorzitter, zij kennen de lokale toneelverenigingen en kunstgroepen. Zij kunnen als geen ander bepalen hoe belangrijk deze zijn voor de lokale samenleving en gemeenschapszin. De provincie is wat ons betreft niet de laag die in dit onderwerp aan zet is.
Zoals altijd vormen uitzonderingen de regel. Denk bijvoorbeeld aan het Gelders Orkest. Dat orkest is van provinciaal belang en hebben wij als PVV gesteund met een subsidie om zich om te kunnen vormen tot een modern en meer marktgericht orkest. En dat hebben wij vol overgave gedaan.
Een uitzondering maken wij voor het deelonderwerp erfgoed, en specifiek het religieus erfgoed. Dit is overduidelijk van provinciaal belang, denk bijvoorbeeld aan het toerisme wat mede dankzij onze prachtige Gelderse kastelen en landgoederen sterk is opgekomen. Overigens horen ook kerken, vaak als gezichtsbepalende gebouwen van een dorp of stad, daarbij. Niet alleen vanwege de schoonheid en de historie ervan, maar ook vanwege de identiteit van onze provincie en ons land.
Volgens GroenLinks heb je aan die stenen niets. Die stenen gaan pas een functie vervullen, wanneer er mensen in zitten. Uitbaters en organisaties die er gebruik van maken. En natuurlijk is dat een mooi ideaalbeeld. Maar dat betekent niet dat stenen ansich niet een zekere culturele schoonheid bevatten. Stenen afbreken is ontzettend makkelijk, maar stenen behouden… dat vergt politieke moed.
Cultuur, ik zei het al in het begin, is iets wat in mensen zit, maar ook in stenen. Denk aan een kleine kapel bij een mooi natuurgebied of een oude gerestaureerde boerderij aan een kleine slingerende rivier. Die stenen zetten Gelderland op de kaart en daar mogen wij trots op zijn. Echter, is het huidige Gelderse beleid wat ons betreft niet voldoende op dit punt.
Vandaag de dag staan vele gebouwen, letterlijk, op instorten vanwege het feit dat er geen geld is om ze te restaureren. De provincie zou hier aan zet moeten zijn wat de PVV betreft. En nu denkt u wellicht, dat kost toch klauwen met geld? Inderdaad, dat zal zeker zo zijn. Maar als PVV maken wij een weloverwogen keuze om dit te financieren met het huidige budget, namelijk door een verschuiving te maken van kunst en cultuur richting erfgoed.
Liever eenmalig een groot restauratiefonds opzetten voor gebouwen die aantoonbaar van belang zijn voor het Gelders toerisme dan in 4 jaar tijd 3,2 miljoen euro over de balk smijten voor feesten en partijen.
Liever 1 eeuwenoude kerk die een dorp siert, dan 50 kunstenaars die gesubsidieerd met verf mogen kliederen.
Is dat hard gezegd? Misschien wel voorzitter, maar het is de bottomline van onze visie. Een visie waarin marktwerking veel meer zijn intrede doet. Niet een klein beetje, zoals de VVD dat in dit akkoord voor elkaar heeft gekregen, maar marktwerking zoals het spel echt gespeeld hoort te worden. Met vraag en aanbod. Met beroepsrisico’s. En vooral; met meer steun vanuit de Gelderse burgers.
Vooral de 1% kunstregeling zorgt voor heel wat ergerlijke blikken van o.a. automobilisten wanneer er wederom een verwrongen staalconstructie wordt neergezet naast een hagelnieuwe rondweg. Bij mij komt dan de vraag naar boven of zo’n dergelijke staalconstructie er ook zou zijn gekomen in een vrije markt? Zou iemand daadwerkelijk zo’n geval hebben aangeschaft? Voorzitter, ik kan me goed voorstellen dat een schoonmaker van de gemeentelijke dienst regelmatig twijfelt wanneer hij een opdracht krijgt om de wegbermen schoon te maken.
Hij moet zich ongetwijfeld regelmatig de vraag stellen: “Is dit kunst? … Of kan het weg?”
Voor vele Gelderlanders is het onbegrijpelijk dat men in Arnhem gesubsidieerd wordt om koffie te drinken, of dat je een fotoboek over je buurt á 2000 euro kunt declareren bij de provincie. En voorzitter, ik geef ze voor de volle 100% gelijk. Als de gedeputeerde de markt zijn werk zou laten doen, zouden kunstenaars echt moeten produceren waar vraag naar is. Dat betekent dat zij ondernemers worden die samen hun krachten kunnen bundelen. Dat is niet rechts rotbeleid, zoals Diederik Samsom dat ooit noemde, maar Gelderse nuchterheid. Waar namelijk geen vraag naar is, moet ook niet gesubsidieerd worden gecreëerd.
Voorzitter, het is jammer dat de VVD hierin niet een grote rol binnen de formatie heeft kunnen spelen. Over 2 jaar help ik ze daar samen met de PVV fractie graag bij.
Tot slot. Het proces verloopt zorgvuldig, en het stuk verschuift op komma’s richting de goede kant. Maar met alle goede wil van de wereld kan ik geen goedkeuring geven als eindoordeel. Het is simpelweg te weinig om als PVV fractie voor te kunnen stemmen. Desalniettemin wens ik de gedeputeerde veel succes toe bij de uitvoering, want iedere stap, hoe klein ook, is er toch weer één.
Dank u wel.